همچنان طرح صیانت از فضای مجازی موضوع داغ محافل حرفه‌ای کشور است. فعالان فضای مجازی و صاحبنظران جدای از موافق یا مخالف بودن، بر این باور هستند که این طرح نیاز به کارشناسی بیشتری برای اجرای درست دارد. اما طرح صیانت از فضای مجازی چیست؟
به سراغ پاراگراف پیشنویس این طرح می رویم:
توسعه فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی و به خصوص پیامرسانهای اجتماعی و تحولات مرتبط با آن موجب ایجاد خلأ قانونی در این حوزه شده است. لزوم حمایت از تولیدات داخلی و صیانت از حقوق کاربران که به دلیل خلأ قانونی در معرض آسیب و نقض شدید قرار دارد و نیز تاثیرات مختلف اقتصادی، اجتماعی، امنیتی، فرهنگی و سیاسی پیامرسانهای اجتماعی به عنوان یک زیرساخت نرم افزاری، ارائه طرح قانونی صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیامرسانهای اجتماعی با هدف اعمال حاکمیت و حمایت از حقوق کاربران را ضروری ساخته است.
همانطور که طرح صیانت را مطالعه می کنیم به کلمات کلیدی میرسیم مانند پیام‌رسان اجتماعی، پیام رسان داخلی، خدمات پایه و همچنین بند ج بخش تعاریف :
صیانت از داده:
محافظت از اطلاعات کاربران و جلوگیری از هرگونه افشاء، بهره‌برداری و دسترسی غیرمجاز به اطلاعات مربوط به کاربران و محتوای آثار دیداری، شنیداری، نوشتاری یا ترکیبی از آن‌ها در پیامرسانهای اجتماعی و داده‌های ایجاد یا افزوده شده در اثر فعالیت‌ها و تعاملات کاربران آن در پیامرسانهای اجتماعی.
و همچنان که در متن پایین تر میرویم با عبارت پیامرسانهای خارجی اثرگذار روبرو میشویم که به دفعات در ماده و تبصره های مختلف توسط قانون گذاران تکرار شده است. پیامرسانهای خارجی اثرگذار در تعریف به درستی مشخص نیست. در ادامه در ارتباط با پهنای باند و مرزبانی دیجیتال صحبت می شود. اما شاخص ترین بحث، پیامرسانهای خارجی اثرگذار است.
مسدودی سایت ها و پیام رسان ها
در دنیای مجازی صحبت های بسیاری درباره مسدود شدن گوگل، مسدود شدن آپدیت سیستم های عامل و… به چشم می آید. بسیاری نیز صحبت از بسته شدن سایت هایی مانند گیت هاب و یا Stackoverflow می کنند. اما در این پیش نویس بیش از همه چیز به مبحث پیام رسان‌ها پرداخته شده است. در جایی از این پیش نویس اشاره شده مانند تهیه و تصویب ضوابط به کارگیری سامانه های نرم افزاری خارجی مورد نیاز برای ایجاد و توسعه توانمندی خدمات پایه کاربردی داخلی. این جمله باز مبهم است که آیا ما قرار است تا سرویس های مختلف را یکجا در ایران توسعه دهیم به عنوان مثال Stackoverflow داخلی؟! اما این طرح بیش از همه چیز پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی را هدف قرار داده است. اما آیا واقعا این طرح بر روی حوزه نرم افزار و برنامه نویسی تاثیر گذار است؟
پاسخ به این سوال با توجه به این پیش نویس چندان آسان نیست. اما اگر بخواهیم نگاه مثبت داشته باشیم، حداقل فعلا اولویت بر پیام رسان ها متمرکز شده. این خود تهدیدی برای بسیاری از استارت آپ ها، کسب و کار های کوچک و همچنین حوزه دیجیتال مارکتینگ است. اما شاید در نگاه اول برای برنامه نویسی محدودیت اجرا نکند. در ادامه این طرح بودجه هایی برای توسعه زیرساخت و نرم افزارهای بومی را در نظر گرفته که البته نمونه ها قبلی نتیجه موفقی را در بر نداشته است.
آینده
از منظر دیگر می توان گفت در بلند مدت این طرح شُکی به مجموعه ای از فعالیت‌های اقتصادی خواهد بود و حوزه برنامه نویسی و توسعه نرم افزار را نیز متاثر از آن است. در زمینه کار فریلنسینگ و برنامه نویسی نیز نبود دسترسی به پیام رسان های خارجی خود مانع بزرگی محسوب می شود. بسیاری از ابزارهای حوزه SEO نیز هم اکنون برای ایران بسته هستند و با اجرای این طرح محدودیت بیشتر نیز خواهد شد. به طور کل این طرح بدون بازبینی و تصمیم گیری کارشناسی شده می تواند تاثیرات نامطلوب بلند مدتی را به همراه داشته باشد. طرح صیانت از کاربران اگرچه ممکن است مستقیما حوزه برنامه نویسی را هدف نگرفته باشد اما مطمئنا صنعت فناوری اطلاعات را به طور کل دچار چالش می کند و بجای نگاه توسعه محور، نگاه محدودیت محور را رواج می دهد.
درباره این طرح در ویکیپدیا بخوانید.